Główny Urząd Statystyczny, Urząd Statystyczny we Wrocławiu i Polskie Towarzystwo Statystyczne
byli organizatorami ogólnopolskiej konferencji
„Statystyka publiczna w służbie samorządu terytorialnego”
pod honorowym patronatem
prof. dr hab. Marka Bojarskiego - Rektora Uniwersytetu Wrocławskiego
Rafała Jurkowlańca - Marszałka Województwa Dolnośląskiego
dr Rafała Dutkiewicza - Prezydenta Miasta Wrocławia
Konferencja odbyła się w dniach 7-8 marca 2011 r. we Wrocławiu
w Auli Leopoldyńskiej Uniwersytetu Wrocławskiego
Blisko stu przedstawicieli administracji samorządowej i rządowej, organizacji zrzeszających samorządy terytorialne, środowiska naukowego oraz służb statystyki publicznej uczestniczyło w ogólnopolskiej konferencji, która odbyła się w dniach 7-8 marca br. we Wrocławiu. Konferencja zorganizowana została w ramach obchodów Dnia Statystyki Polskiej, w 222 rocznicę sesji Sejmu Czteroletniego 9 marca 1789 r., podczas której hrabia Fryderyk Józef Moszyński wystąpił z propozycją przeprowadzenia spisu ludności. W efekcie, w dniu 22 czerwca 1789 r. uchwalono Konstytucję Lustracja dymów i podanie ludności, inicjującą działania statystyki publicznej w Rzeczypospolitej.
Konferencja zorganizowana została pod hasłem „Statystyka publiczna w służbie samorządu terytorialnego”. Celem konferencji – o czym poinformowała w mowie powitalnej dyrektor Urzędy Statystycznego we Wrocławiu dr Małgorzata Wojtkowiak-Jakacka - było podsumowanie doświadczeń, wskazanie nowych kierunków rozwoju a także przykładów dobrej współpracy między służbami statystyki publicznej a szczeblami administracji publicznej.
Część uroczystą konferencji, składającą się z wystąpień patronów i współorganizatorów, rozpoczął prezes GUS prof. dr hab. Janusz Witkowski. Nawiązując do tematu konferencji wskazał na służebną rolę statystyki publicznej względem administracji publicznej, zwłaszcza wobec samorządu terytorialnego. Rektor Uniwersytetu Wrocławskiego prof. dr hab. Marek Bojarski nawiązał z kolei do tradycji i wymiernej współpracy łączącej statystykę publiczną ze światem nauki zwłaszcza w obszarze rozwoju badań akademickich
i statystycznych. Akcent współpracy zasygnalizowany został również przez wiceprezesa Polskiego Towarzystwa Statycznego prof. dr hab. Grażynę Trzpiot, która wskazała na integrację środowiska statystyków między członkami towarzystwa a pracownikami służb statyki publicznej.
O potrzebie współpracy między statystyką i jednostkami samorządu terytorialnego, zwłaszcza w procesie zarządzania i podejmowania decyzji mówił Marszałek Województwa Dolnośląskiego Rafał Jurkowlaniec. Zasadność i potrzebę zacieśniania więzi potwierdził wiceprezydent Wrocławia Wojciech Adamski, który wskazał na przykład dobrej współpracy w realizacji spisów pomiędzy miastem a Urzędem Statystycznym we Wrocławiu.
Na zakończenie części inauguracyjnej odczytany został list Olgierda Dziekońskiego ministra w Kancelarii Prezydenta RP, który za fundament prawidłowego rozwoju samorządności i demokracji lokalnej uznał informację statystyczną.
Święto statystyki zbiegło się również z jubileuszem samorządu gminnego, którego kształt i forma przyjęta została ustawą sejmową w dniu 8 marca 1990 r. Doniosłość tego wydarzenia podkreślona została przez organizatorów konferencji, którzy rozpoczęli obrady sesji inauguracyjnej, właśnie od tematyki samorządowej. Wprowadzenia dokonał współautor reform samorządowych prof. dr hab. Michał Kulesza. W wystąpieniu pt. „Ocena kondycji samorządu terytorialnego po okresie transformacji ustrojowej i przystąpieniu Polski do UE”, zaakcentował istotną rolę samorządu w procesie decentralizacji władzy publicznej po 1989 r., wskazując jednocześnie na potrzebę dalszej kontynuacji zmiany filozofii i modelu zarządzania państwem. W ocenie doradcy prezydenta RP ds. samorządu za niezbędne uznane zostały działania korygujące pozycję ustrojową powiatów. Wśród wyzwań dotyczących decentralizacji prelegent położył nacisk na konieczność reformy finansów publicznych oraz dokończenie procesu metropolizacji kraju.
Podobne refleksje towarzyszyły wystąpieniu wojewody dolnośląskiego Aleksandra Marka Skorupy na temat „Ocena kondycji samorządu terytorialnego – doświadczenia samorządowca”, w którym wojewoda dokonał trafnej diagnozy sytuacji samorządu terytorialnego. Jako wieloletni polityk szczebla gminnego przypomniał o genezie tworzenia zrębów samorządności oraz problemach towarzyszących ich powstawaniu. Do istotnych ograniczeń, krępujących działanie jednostek samorządu terytorialnego zaliczył nadmiar przepisów prawnych. Zwrócił również uwagę na różnice między możliwościami a oczekiwaniami społeczności lokalnych, które wynikają z możliwości kompetencyjnych i finansowych samorządów lokalnych. Te ostatnie uległy znacznej poprawie, wspomagane są bowiem przez rozwojowe środki unijne, choć generują wzrost zadłużenia JST.
Dekoncentracja władzy publicznej, a w jej ramach budowa samorządności, uznane zostały przez prof. dr hab. Józefa Oleńskiego w referacie pt. „Statystyka publiczna – podstawą samorządności w społeczeństwie obywatelskim” za zasadnicze elementy kreowania społeczeństwa obywatelskiego.
W procesie tym statystyka publiczna uznana została za czynnik wzmacniający przeobrażenia społeczne, gospodarcze i polityczne na szczeblu lokalnym. Według prelegenta tylko rzetelna i obiektywna informacja jest filarem wzmacniania świadomości obywatelskiej
i samorządowej. Dlatego do najważniejszych zadań statystyki publicznej zaliczył prawidłowe określenie potrzeb oraz wytyczenie nowych obszarów badawczych zgodnych z oczekiwaniami społeczności lokalnych i regionalnych.
Jak istotną rolę pełni statystyka publiczna w rozwoju i życiu państwa przypomniała w referacie pt. „Statystyka w służbie administracji publicznej – rys historyczny” Bożena Łazowska dyrektor Centralnej Biblioteki Statystycznej. W syntezującym ujęciu przedstawiła genezę, rozwój oraz bieżącą rolę statystyki publicznej w działaniu administracji w kraju. Uzupełnieniem wystąpienia była wystawa pod tym samym tytułem, która prezentowała najważniejsze wydarzenia, począwszy od powstania państwowego systemu statystycznego w okresie Sejmu Wielkiego w I Rzeczypospolitej aż po czasy nam współczesne, w dziedzinie współpracy statystyki z administracją państwową.
Ten ostatni aspekt omówiony został przez przedstawiciela MSWiA - Szymona Wróbla, który w wystąpieniu pt. „Współpraca administracji rządowej i samorządowej – plany na przyszłość” zaprezentował jej elementy. Współpraca ta opiera się na zasadzie pomocniczości władz publicznych oraz wspólnym wykonywaniu zadań publicznych m.in.: infrastrukturalnych, drogowych, inwestycyjno-remontowych etc. W tym zakresie samorząd jest relewantnym partnerem oraz niekwestionowanym liderem. Naczelnik Wydziału Organizacji Samorządu Terytorialnego MSWiA zaznaczył, iż swym działaniem i zaangażowaniem samorząd potwierdza słuszność dokonanych reform, a przede wszystkim konieczność kontynuacji procesu dekoncentracji władzy na szczebel lokalny i regionalny. Stąd obok realizowanych programów, przyszłe zmiany będą miały również charakter strukturalny, o co zabiega również silne i wpływowe lobby samorządowe.
Zagadnienie „Współpracy statystyki publicznej z samorządem terytorialnym” omówił dyrektor Urzędu Statystycznego w Bydgoszczy - Piotr Stolarczyk. Za filary tej kooperacji uznał informację, którą dostarcza statystyka, ośrodki specjalizujące się w tematyce samorządowej oraz ośrodki badań regionalnych. Za istotne novum uznano budowę Regionalnych Baz Wiedzy celem wzmocnienia władz regionalnych w procesie decyzyjnym i zarządzania. Za przykład dobrej współpracy mówca uznał Statystyczne Vademecum Samorządowca (SVS), przygotowane i przekazane nowowybranym radnym po wyborach samorządowych 2010 r.
W nurcie tej współpracy znalazła sie również potrzeba wsparcia przez statystykę publiczną regionalnego zarządzania kryzysowego. W problematykę wprowadził Janusz Dygaszewicz dyrektor Departamentu Programowania i Koordynacji Badań GUS w referacie pt. „Współpraca statystyki publicznej ze sztabami zarządzania kryzysowego w regionach”. Zaprezentowane zostały założenia i koncepcje, wśród których za najważniejsze uznano potrzeby unifikacyjne źródeł informacji w skali kraju oraz kanały ich przekazywania. To jedno z najważniejszych wyzwań statystyki publicznej na najbliższe lata.
Pierwszą sesję konferencji pt. „Samorząd terytorialny a statystyka publiczna – od historii do planów na przyszłość”, poświęconą tematyce administracyjnej, samorządowej i jej relacjom ze statystyką publiczną, zamknął przewodniczący dr Jerzy Korczak z Zakładu Nauki Administracji Uniwersytetu Wrocławskiego.
Na zakończenie pierwszego dnia konferencji, w debacie pt. „Oczekiwania i potrzeby samorządów wobec statystyki publicznej” prowadzonej przez dr Marka Obrębalskiego, radnego Sejmiku Województwa Dolnośląskiego, udział wzięli przedstawiciele Urzędu Miasta Wrocławia i Urzędu Marszałkowskiego Województwa Dolnośląskiego, Uniwersytetu Wrocławskiego oraz służb statystyki publicznej. Polemika pomiędzy uczestnikami panelu dyskusyjnego ujawniła żywe zainteresowanie problematyką współpracy statystyki i samorządu, wskazując potrzebę ciągłego doskonalenia metod analitycznych, badawczych i informatycznych celem dalszego wspomagania samorządów lokalnych i regionalnych.
Obrady zakończyła uroczysta kolacja (zorganizowana w Piwnicy Świdnickiej, mieszczącej się w zabytkowych murach ratusza miejskiego) oraz zwiedzanie miasta pod opieką przewodników miejskich. W Katedrze p.w. św. Jana Chrzciciela na Ostrowie Tumskim uczestnicy wysłuchali koncertu organowego, zapoznali się z historią kościoła oraz podziwiali nocną panoramę miasta z wysokości wież katedralnych.
8 marca 2011 r. rozpoczęła się II sesja konferencji, której przewodniczył Roman Fedak, dyrektor Urzędu Statystycznego w Zielonej Górze. Tematem przewodnim sesji było „Wspomaganie władz samorządów lokalnych przez statystykę publiczną”.
Dyrektor złożył wszystkim paniom obecnym na sali serdeczne życzenia z okazji Dnia Kobiet. Następnie, otwierając obrady, nawiązał do wątków tematów poruszanych w poprzednim dniu, tj. przemian zachodzących od 1990 r. i momentu przywrócenia w Polsce samorządu terytorialnego gminnego i zmieniającej się w tym okresie roli statystyki publicznej w funkcjonowaniu samorządów lokalnych.
Pan dyrektor stwierdził, iż minione 20 lat samorządności, to okres uczenia się statystyków samorządności i samorządu statystyki. To uczenie się, to wzajemna wymiana doświadczeń, współpraca przy publikacjach, a także współpraca przy prowadzonych na szeroką skalę badaniach masowych.
Dyrektor Departamentu Badań Regionalnych i Środowiska GUS - Dominika Rogalińska wygłosiła referat, pt. „Model i funkcje wojewódzkich ośrodków badań regionalnych” W swoim wystąpieniu dyrektor podkreśliła, iż Wojewódzkie Ośrodki Badań Regionalnych (WOBR), które powstały w poszczególnych wojewódzkich urzędach statystycznych, poprzez swoją działalność powinny być postrzegane jako centrum wiedzy społeczno-gospodarczej o regionie, m.in. poprzez monitorowanie i analizowanie zmian społeczno-gospodarczych, stały dostęp do informacji statystycznych, zachowanie jednolitych standardów informacyjnych oraz edukację statystyczną, itp. W procesie kształtowania się WOBR priorytetem jest budowa systemu współpracy z samorządem oraz innymi odbiorcami informacji statystycznej.
Referat dotyczący „Monitorowania rozwoju regionalnego” wygłosił przedstawiciel Ministerstwa Rozwoju Regionalnego - Roman Chmielewski, również w imieniu pozostałych autorów referatu (Agnieszki Bąk i Tomasza Kota). Szczególnie duże zainteresowanie wśród słuchaczy wzbudziło przedstawienie doświadczeń Ministerstwa Rozwoju Regionalnego w zakresie monitorowania rozwoju krajowego i regionalnego, w tym w zakresie współpracy z GUS (w ramach międzyresortowej grupy zadaniowej ds. systemu informacji statystycznej dla potrzeb polityki regionalnej w latach 2008-2010), a także założeń funkcjonowania obserwatoriów terytorialnych wynikających z Krajowej Strategii Rozwoju Regionalnego 2010-2020 oraz oczekiwania regionów wobec Krajowego Obserwatorium Terytorialnego. Zgodnie z KSRR, Krajowe Obserwatorium Terytorialne (KOT) stanowi jeden z głównych elementów zintegrowanego systemu monitorowania i ewaluacji polityki regionalnej. Zdaniem prelegenta, jedną z podstawowych zasad polityki regionalnej jest podejmowanie decyzji na podstawie rzetelnych informacji.
Alina Bieńkowska kierownik Ośrodka Banku Danych Regionalnych Urzędu Statystycznego we Wrocławiu w referacie „Bank Danych Lokalnych jako źródło informacji o jednostkach samorządu terytorialnego” przypomniała uczestnikom konferencji historię powstania Banku Danych Lokalnych (BDL). Następnie wskazała, iż aktualnie BDL jest kompleksowym, uporządkowanym i łatwo dostępnym systemem informacji służących badaniu zróżnicowania zjawisk społecznych, gospodarczych i środowiskowych oraz na to, że informacje dostępne w Banku są bardzo przydatne w bieżącej działalności jednostek samorządu terytorialnego i wspomagają samorządy w realizacji nałożonych na nie zadań. Ponadto, dane BDL wykorzystywane są do opracowywania regionalnych i lokalnych strategii, programów rozwoju oraz ich monitorowania i ewaluacji.
Referat na temat „Statystyka samorządów terytorialnych” wygłosiła dr Małgorzata Wojtkowiak-Jakacka, dyrektor Urzędu Statystycznego we Wrocławiu wraz z Danuta Komarowską, kierownikiem Ośrodka Statystyki Samorządów Terytorialnych Urzędu Statystycznego we Wrocławiu. Dr Małgorzata Wojtkowiak-Jakacka przedstawiła genezę budowy systemu wsparcia informacyjnego samorządu terytorialnego,w tym m.in. efektyprac Ośrodka Statystyki Lokalnej/Regionalnej/OBDR natomiast Danuta Komarowska - aktualne zadania i plany na przyszłość Ośrodka Statystyki Samorządu Terytorialnego.
O „Procesach integracji i dezintegracji społeczno-gospodarczej – w kierunku spójnego systemu badań dla obszarów transgranicznych” wygłosiła referat Teresa Krzemińska, kierownik Podkarpackiego Ośrodka Badan Regionalnych. W swoim wystąpieniu Teresa Krzemińska zwróciła uwagę na problemy związane z monitoringiem zjawisk społeczno-gospodarczych na obszarach transgranicznych, z badaniami statystycznymi zarówno na zewnętrznej granicy Unii Europejskiej, jak i na granicy strefy Schengen. Ostatnią część prezentacji poświęcono przedstawieniu wybranych wyników z badania dotyczącego zasięgu ubóstwa na obszarach transgranicznych na przykładzie województwa podkarpackiego w 2009 r.
Kolejnym prelegentem II sesji był dr Marek Mroczkowski, dyrektor Departamentu Europejskiego Systemu Statystycznego i Współpracy Międzynarodowej GUS z prezentacją na temat „Strategiczne kierunki współpracy transgranicznej GUS”, w której przedstawił m.in. główne kierunki współpracy zagranicznej GUS oraz korzyści z regionalnych baz danych po obu stronach granicy, m.in. na przykładzie Dolnego Śląska, gdzie funkcjonuje trójjęzyczna, transgraniczna baza danych obejmująca zasięgiem podmiotowym Czechy, Bawarię, Saksonię, Berlin, Branderburgię i Meklemburgię.
Podsumowując swoje wystąpienie, dr Marek Mroczkowski podkreślił, iż funkcjonowanie spójnego systemu badawczego dla obszarów transgranicznych pozwoli na efektywne wykorzystywanie informacji na poziomie lokalnym, regionalnym, ogólnokrajowym i międzynarodowym, a proces budowy systemu badań transgranicznych koordynowany przez statystykę publiczną może być prowadzony jednocześnie przez wielu międzynarodowych partnerów na szczeblu regionalnym.
Ostatnie dwa referaty w tej sesji wygłosili dr Jacek Kowalewski, dyrektor Urzędu Statystycznego w Poznaniu wspólnie z Sylwią Filas-Przybył, kierownikiem Ośrodka Statystyki Miast Urzędu Statystycznego w Poznaniu - na temat „Monitorowanie statystyczne miast i obszarów metropolitalnych” oraz Marek Morze, dyrektor Urzędu Statystycznego w Olsztynie -na temat „Statystyczne monitorowanie obszarów wiejskich”.
Sylwia Filas-Przybył przedstawiła zadania przypisane Ośrodkowi Statystyki Miast Urzędu Statystycznego w Poznaniu, a dr Jacek Kowalewski zaprezentował wyniki badania „Przepływy ludności związane z zatrudnieniem w Polsce w 2006 r.”, które zostało zrealizowane w 2009 r. w tym ośrodku na podstawie zbiorów systemu podatkowego urzędów skarbowych - bazy Poltax udostępnionej przez Ministerstwo Finansów. Głównym celem omawianego badania było otrzymanie szacunkowych informacji o ludności dojeżdżającej do pracy oraz kierunkach i natężeniu dojazdów do pracy. Dyrektor szczególnie podkreślił zalety korzystania z dodatkowych rejestrów administracyjnych, w tym niewielkie koszty, jakie zostały poniesione przy badaniu pełnym, obejmującym niemal 9,5 mln podatników.
W swoim wystąpieniu Marek Morze zwrócił uwagę na różnice w stosowanych klasyfikacjach obszarów wiejskich - między krajowymi a międzynarodowymi oraz przedstawił kierunki rozwoju obszarów wiejskich, w tym strategię zrównoważonego rozwoju wsi i rolnictwa. Ponadto przytoczył wybrane dane statystyczne ilustrujące rozwój obszarów wiejskich w latach 2003-2010.
Przewodnictwo obrad III sesjikonferencji pt. „Informacja statystyczna podstawą zarządzania lokalnym i regionalnym rozwojem” przejął prof. dr hab. Tadeusz Borys, kierownik Katedry Zarządzania Jakością i Środowiskiem na Wydziale Gospodarki Regionalnej i Turystyki w Jeleniej Górze Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu.
Pierwszym referatem wygłoszonym na tej sesji był referat Gabrieli Nowakowskiej, kierownika Ośrodka Administracyjnych Źródeł Danych Urzędu Statystycznego w Warszawie pt. „Wyzwania i problemy dotyczące wykorzystania w statystyce publicznej krajowych rejestrów urzędowych i systemów informacyjnych administracji publicznej” (referat, który z uwagi na pewne ograniczenia czasowe nie mógł zostać wygłoszony w sesji wcześniejszej, do której planowo był przypisany). Gabriela Nowakowska w swojej prezentacji wskazała m.in. na podstawy prawne dostępu do danych statystycznych, zidentyfikowane różne potrzeby użytkowników oraz mierniki jakości danych administracyjnych.
Następnie głos zabrał dr Tomasz Potkański, reprezentujący Związek Miast Polskich, który wygłosił referat na temat „System Analiz Samorządowych (SAS) – jako narzędzie wspomagające zarządzanie usługami i rozwojem jednostek samorządu terytorialnego”.
Dr Tomasz Potkański omówił w swojej prezentacji cel i zakres tematyczny bazy SAS, w tym podkreślając źródła danych statystycznych, szczególnie niedostatek danych z resortu statystyki publicznej. Odwołując się do Norweskiego Systemu KOSTRA oraz porównując SAS i zasoby statystyki publicznej prelegent rozważał, czy współzależność i komplementarność ma w Polsce miejsce, podobnie jak w Norwegii. Istotnym wątkiem prezentacji dr Tomasza Potkańskiego była sugestia zwiększenia dostępności do danych zbieranych przez resort statystyki publicznej.
Jednym z głównych zagadnień poruszanych w tej części konferencji był problem ujęcia statystycznego jakości życia, zagadnienia, który jest celem nadrzędnym wymienianym w strategiach rozwoju (lokalnych, regionalnych, europejskich).
Prof. dr hab. Walenty Ostasiewicz, kierownik Katedry Statystyki Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, przedstawił referat „Badania nad jakością życia na przykładzie doświadczeń międzynarodowych”, w którym m.in. zaprezentował krótki przegląd badań nad problematyką jakości życia w ujęciu międzynarodowym, wskazując m.in. na różnorodność przyjętych definicji pojęcia „jakość życia” oraz różnorodność koncepcji pomiaru jakości życia.
Kolejny prelegent prof. dr hab. Ryszard Cichocki, kierownik Zakładu Socjologii Teoretycznej, Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu i jednocześnie reprezentant Urzędu Miasta Poznania (Centrum Badania Jakości Życia) przedstawił referat pt. „Wskaźniki jakości życia mieszkańców Poznania 2010”. W swoim referacie prof. dr hab. Ryszard Cichocki m.in. omówił cel prowadzonego programu - badania praktyczne jakości życia mieszkańców Poznania, a także przedstawił założenia metodologiczne badania (zakres przedmiotowy i podmiotowy), stosowane techniki badawcze oraz zaprezentował wybrane wyniki badań.
O „problemach delimitacji przestrzennej w badaniach regionalnych” przy wykorzystaniu empirycznych źródeł danych innych niż gromadzone przez resort statystyki publicznej, referował w imieniu swoim i prof. dr hab. Stanisława Cioka, kierownika Zakładu Planowania Przestrzennego, dr Dariusz Ilnicki, reprezentujący Zakład Planowania Przestrzennego Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego Uniwersytetu Wrocławskiego.
W refleksjach końcowych referatu podkreślono m.in., że nieuzasadnione jest przyjmowanie a priori w delimitacji obszarów metropolitalnych jego zwartości przestrzennej. Ponadto prelegenci stwierdzili, iż koniecznym jest poszukiwanie nowych źródeł informacji, które mogą być wykorzystane do faktycznego zidentyfikowania obszarów metropolitalnych.
Po wygłoszeniu referatów prof. dr hab. Tadeusz Borys zaproponował dyskusję na tematy poruszane w tej sesji.
Zamknięcia i posumowania konferencji dokonała dr Małgorzata Wojtkowiak-Jakacka, dyrektor Urzędu Statystycznego we Wrocławiu. Na wstępie serdecznie podziękowała uczestnikom za aktywny udział w konferencji, w sposób szczególny podziękowania były skierowane do przedstawicieli samorządów terytorialnych, gdyż w głównej mierze dla nich organizowana była ta konferencja. Dyrektor podziękowała również prowadzącym poszczególne sesje, którzy umiejętnie wprowadzali słuchaczy w problematykę sesji, a także prelegentom, którzy przygotowali interesujące prezentacje. Ponadto wyraziła nadzieję, że zgłaszane wnioski i uwagi, nawet te o charakterze krytycznym, zostaną uwzględnione przy budowie systemu wsparcia jednostek samorządu terytorialnego, mając na uwadze Ośrodki Badań Regionalnych czy Bank Danych Lokalnych. W podsumowaniu podkreśliła również, iż warunkiem dobrego spełnienia roli statystyki publicznej w służbie samorządu terytorialnego jest identyfikacja potrzeb informacyjnych samorządów terytorialnych, a także ścisła i systematyczna współpraca tych dwóch środowisk.
Konkludując, dr Małgorzata Wojtkowiak-Jakacka stwierdziła, iż cele, które przyświecały tej konferencji zostały osiągnięte, gdyż była ona okazją do wymiany doświadczeń, przedstawienia dobrych praktyk współpracy między służbami statystyki publicznej a jednostkami samorządowymi, zostały też zdefiniowane formy i techniki współdziałania.
Z okazji zbliżającego się Dnia Statystyki Polskiej dyrektor złożyła wszystkim statystykom najserdeczniejsze życzenia.