VI. ZWIERZĘTA GOSPODARSKIE
Zgodnie z wynikami Powszechnego Spisu Rolnego 2002 r. pogłowie poszczególnych gatunków zwierząt gospodarskich wynosiło:
- bydła – 141,3 tys. sztuk, w tym krów – 63,6 tys. sztuk,
- trzody chlewnej – 556,0 tys. sztuk, w tym loch – 58,1 tys. sztuk,
- owiec – 14,6 tys. sztuk,
- koni – 9,4 tys. sztuk,
- kóz – 12,5 tys. sztuk,
- królików (samic reprodukcyjnych) – 40,5 tys. sztuk,
- pozostałych futerkowych (samic reprodukcyjnych) – 11,4 tys. sztuk,
- drobiu ogółem – 10758,3 tys. sztuk.
Ponadto zarejestrowano 36,7 tys. pni pszczelich.
W porównaniu z informacjami uzyskanymi z pełnego spisu rolnego w 1996 r., dane Powszechnego Spisu Rolnego 2002 r. wykazały spadek populacji następujących gatunków zwierząt gospodarskich: bydła o 45,5% (w kraju o 22,5%), w tym krów – o 39,3% (w kraju 0 17,0%); trzody chlewnej – o 22,0% (w kraju wzrost o 3,7%), w tym loch na chów – o 13,8% (w kraju wzrost o 14,4%); owiec – o 36,2% (w kraju o 37,4%); koni ‑ o 25,9% (w kraju o 42,1%) oraz kóz o 0,4 (w kraju wzrost o 7,8%). Odnotowano natomiast, w ciągu minionych 6 lat, wzrost liczebności pogłowia drobiu ogółem – o 26,0% (w kraju o 23,5%).
Spisane w Powszechnym Spisie Rolnym 2002 r. pogłowie bydła ogółem, w tym krowy, w porównaniu z wynikami badania pogłowia bydła i owiec przeprowadzonego w czerwcu 2001 r., wykazało zmniejszenie populacji w ciągu roku odpowiednio o 2,1% i o 1,6%, a w przypadku pogłowia owiec – wzrost liczebności stada w skali roku o 11,2%. Pogłowie trzody chlewnej, w tym loch na chów, ustalone w PSR 2002 r., w porównaniu do wyników badania pogłowia trzody chlewnej według stanu w końcu lipca 2001 r., zwiększyło się w omawianym okresie odpowiednio o 17,1% i o 20,8%.
Według wyników PSR 2002 r. udział pogłowia bydła w gospodarstwach indywidualnych stanowił 84,1% pogłowia ogółem w rolnictwie wobec 83,6% wg danych spisu pełnego z 1996 r., dla trzody chlewnej – 89,0% wobec 79,3% w 1996 r., a dla owiec – 87,9% wobec 79,3% w 1996 r. Odnotowany w chowie zwierząt wzrost udziału gospodarstw indywidualnych w rolnictwie ogółem w okresie od poprzedniego spisu pełnego świadczy o trwających ciągle zmianach własnościowych w gospodarstwach rolnych, umacnianiu się własności prywatnej i postępującej marginalizacji sektora publicznego (tylko 0,07% wszystkich gospodarstw rolnych w województwie).
W strukturze pogłowia bydła ogółem, w porównaniu z informacjami z pełnego spisu rolnego 1996 r., wyraźnie zmalał udział stada podstawowego krów – o 6,9 pkt (wzrósł udział cieląt o 4,1 pkt) młodego bydła w wieku od 1 do 2 lat - o 2,0 pkt i pozostałego bydła dorosłego - o 0,8 pkt.
W strukturze stada trzody chlewnej, w porównaniu z wynikami pełnego spisu rolnego z 1996 r., odnotowano utrzymanie się grupy prosiąt na zbliżonym poziomie, spadek grupy warchlaków (o 3,7 pkt), natomiast wzrost udziału loch na chów (o 1,0 pkt) i tuczników (o 2,7 pkt).
Średnio w województwie obsada bydła na 100 ha użytków rolnych (bez gruntów nie stanowiących gospodarstw rolnych) w 2002 r. wynosiła 13,6 szt (w kraju – 32,7 szt) i była mniejsza o 10,0 szt (w kraju o 7,2 szt) od notowanej w 1996 r. Obsada owiec na 100 ha użytków rolnych wynosiła w 2002 r. 1,4 szt (w kraju – 2,0 szt) wobec 2,1 szt (w kraju – 3,1 szt) w 1996 r., a obsada trzody chlewnej na 100 ha gruntów ornych wynosiła 64,8 szt (w kraju – 142,6 szt) wobec 81,3 szt w 1996 r. (w kraju – 130,5 szt).
Tabl. VI.1. Obsada zwierząt gospodarskich na 100 ha użytków rolnych/gruntów ornych w latach 1996 i 2002
Wyszczególnienie |
Bydło |
Owce |
Konie |
Kozy |
Trzoda chlewna w sztukach |
w sztukach na 100 ha użytków rolnych | |||||
1996...................................... |
23,6 |
2,1 |
1,2 |
1,1 |
81,3 |
2002...................................... |
13,6 |
1,4 |
0,9 |
1,2 |
64,8 |
Biorąc pod uwagę udział zwierząt hodowlanych na terenie województwa w stosunku do ogółu zwierząt w Polsce, woj. dolnośląskie zajmowało w odniesieniu do:
- bydła - 13 lokatę (mniejszy udział miały tylko woj. lubuskie, opolskie i zachodniopomorskie),
- trzody chlewnej - 11 lokatę,
- owiec - 9 lokatę.
Wyniki PSR 2002 r. wykazały, że gospodarstwa rolne o powierzchni użytków rolnych 1 ha i mniej utrzymywały: 2,0% pogłowia bydła w województwie, 3,9% całego pogłowia trzody chlewnej, 6,2% populacji owiec, 8,4% pogłowia koni i 24,4% stada drobiu ogółem.
W pozostałych gospodarstwach rolnych (tj. o powierzchni użytków rolnych powyżej 1 ha) największym nasileniem chowu bydła charakteryzowały się gospodarstwa o powierzchni użytków rolnych 10-15 ha, trzody chlewnej gospodarstwa o powierzchni 20-30 ha, owiec – gospodarstwa duże o powierzchni 50-100 ha, koni – gospodarstwa o powierzchni 10-15 ha użytków rolnych, drobiu – gospodarstwa o areale użytków rolnych 1-3 ha.
W 2002 r., przeciętnie w województwie, na 1 spisane gospodarstwo rolne przypadało:
- bydła – 1,0 szt. (w 1996 r. – 1,8 szt.),
- trzody chlewnej – 3,9 szt. (w 1996 r. – 4,8 szt.),
- owiec i koni – 0,2 szt. (w 1996 r. – 0,2 szt.),
- drobiu ogółem – 76,1 szt. (w 1996 r. – 57,9 szt.).
W spisanych gospodarstwach, w ujęciu według grup obszarowych użytków rolnych, średnia obsada zwierząt w sztukach na 1 gospodarstwo w 2002 r. wynosiła:
- do 5 ha:
- bydło – 0,1
- trzoda chlewna – 0,6
- owce – 0,0
- konie – 0,0
- drób ogółem – 52,9
- 5 – 10 ha:
- bydło – 1,3
- trzoda chlewna – 4,7
- owce – 0,1
- konie – 0,1
- drób ogółem – 63,8
- 10 ha i więcej:
- bydło – 5,8
- trzoda chlewna – 22,9
- owce – 0,6
- konie – 0,3
- drób ogółem – 222,5.